مراقب کلاهبرداری مبل بادی باشید

در ساختمان طاسچهای گنبد بر روی گنبد دومی قرار میگیرد که در واقع بزرگتر از آن است و بخش بالایی به اضافه چهار جزء گرداگرد لبه گنبد از آن حذف شدهاند؛ و این چهار جزء اخیر به شکل چهار قوس یا طاقی درآمدهاند که سطوح شان به هم میپیوندند و تشکیل یک مربع میدهند. تمام سطوح داخلی ساختمان با استفاده از سنگ مرمر چند رنگ، سبز و سفید یا سنگ آذرین بنفش و موزائیکهای طلائی پوشیده شدهاند. یکی از با ارزشترین هنرهای موجود در این بنا تزئینات داخلی با موزائیک و ستونهای مرمر آن است. ۴ مجرای موجود کنونی احتمالاً در آن دوره ساخته شدند. این موزائیک جهت نشان دادن انتهای دوره ۵۷ ساله سلطه کاتولیک رومی و بازگشت دین و عقیده ارتودکس (Orthodox) میباشد. اگرچه، جهت انجام این امر، هنرهای اسلامی تاریخی میباید از بین بروند، تنها چارهای که ترمیم کنندگان برگزیدهاند سعی در یافتن تعادل در بین دو فرهنگ است. در طول سلطنت سلیم دوم بین سالهای ۱۵۶۶ و ۱۵۷۷ جهت استحکام بخشیدن به مسجد، سازهای در خارج ساختمان مسجد توسط معمار بزرگ عثمانی به نام معمار سنان ساخته شد.

اکثر تصاویر گمشده بعداً در دو غشاء ساختمان پیدا شدند. در کنار ضد زلزله نمودن ساختمان، سنان همچنین ۲ مناره دیگر در سمت غربی ساختمان و مقبره سلیم دوم را در سمت جنوب شرقی مسجد در سال ۱۵۷۷ ایجاد نمود. این تصویر چهره اندوهناک الکسس را که در همان سال در نتیجه ابتلا به سل فوت کرد را صندلی بادی بزرگسالان نشان میدهد. به دلیل زیبائی خیرهکننده چهرههای روی این موزائیک، مهربانی در حالت چهرهها و تُن موجود در این موزائیک، آن را بهترین موزائیک موجود در ایا صوفیا میتوان قلمداد نمود. ژرفای گنبد ۱۸ متر و بلندی گنبد ۵۶ متر از سطح زمین است و قطر آن ۳۳ متر است که پشت بند آن دو و نیم گنبد است، که خود در هر پهلو بر یک تو رفتگی ستون دار کوچک قرار دارند. ارتفاع گنبد بزرگ این مسجد از سطح زمین ۵۵ متر و قطر آن ۳۱ متر میباشد که به وسیلهٔ ۴۰ پشتبند بزرگ و روی چهار ستون اصلی سوار شدهاست. ۴ ستون عظیم از سنگ خارای مصری، شبیه پای فیل، ۴ طاق بالا را نگه داشتهاست و گنبد بر روی آنها آرمیدهاست. آنچه نخستین بازدیدکنندگان ایا صوفیا و بازدیدکنندگان نسل بعد را شگفت زده میکرد نور درونی آن و تأثیرش بر روحیه آنها بود.

این روش ساخت گنبد با استفاده از طاسچهها هرگز قبل از ساخت ایا صوفیا مورد استفاده قرار نگرفته بود. این باریکهها انتقال وزن سنگین گنبد را به صورت شناور بین پنجرهها، پائین به سوی طاسچهها و بالاخره به روی فونداسیون امکانپذیر میسازد. این گنبد به نظر میرسد با یکسری سقفهای متوالی حاوی ۴۰ پنجره کمانی در زیر آن بدون وزن در فضا قرار گرفتهاست. ایزی دوروس، ارتفاع گنبد را در حدود ۵/۶ متر ارتفاع داد که این امر نیروی جانبی را کمی خنثی نمود و اجازه داد که وزن گنبد به صورت شناور به سمت پائین منتقل گردد. اگرچه این نوع طراحی گنبد باعث استقامت آن و دیوارها و قوسهای دور آن میگردند، اما سازه واقعی دیوارها در نهایت موجب تضعیف کل سازه میشوند. تفاوت شایان ذکر این موزائیک که یک قرن از موزائیک مربوط به ملکه زوئی تازهتر است را میتوان به این صورت تشریح نمود که این موزائیک یک تجلی بسیار واقعی تر است در حالیکه موزائیک ملکه زو بیشتر به صورت ایدئال و خیال پردازانهاست. Post has  be᠎en g᠎enerated  by GSA C ontent​ G en᠎er᠎ator​ Dem oversion.

همچنین در دو سمت عیسی مسیح تصاویر کنستانتین نهم و ملکه زوئی را میتوان در لباسهای تشریفاتی مشاهده نمود. نوشتهای در بالای سر کنستانتین نهم است که مضمون آن «کنستانتین، سلطان پرهیزگار» است. این اثر گویا تا میانه سده ۱۷ میلادی نیز بر جای بوده و در زمان عبدالمجید دوم، غازی عسکر عزت افندی با نوشتن آیاتی از سوره نور آن را پوشاندهاست. باور بر این است که سرهای کنستانتین و ملکه زو که در زمان حال دیده میشوند در واقع سرهای افراد دیگری بهطور مثال همسر اول ملکه یعنی رومانوس سوم یا فرزند خوانده او (غیرخونی) میخائیل چهارم بودهاست. کوزه مرمر موجود در ایا صوفیا در زمان سلطنت مراد سوم از یونان باستان به آنجا آورده شد. این موزائیک در ۲۹ مارس ۸۷۶ توسط ریش سفید قوم به نام فوتیوس (Photius) و میخائیل سوم و باسیلیوس یکم افتتاح گردید. در مراحل بعدی موزائیکهای تزئینی مجازی به این اضافه گردید که در زمان جنگهای ضد مذهبی نابود شدند (۸۴۳ - ۷۲۶).